Europa stawia na rowery. Pierwsza Europejska Deklaracja Rowerowa podpisana

Deklaracja oznacza istotny krok naprzód w zakresie popularyzacji jazdy na rowerze oraz uznania roweru jako pełnoprawnego środka transportu i kluczowego elementu zrównoważonej mobilności. Składająca się z 8 rozdziałów i 36 zobowiązań niczym kompas będzie wskazywać kierunki rozwoju miejskich oraz lokalnych ekosystemów rowerowych. Nowo przyjęta deklaracja podkreśla znaczenie jazdy na rowerze jako ekologicznego i zdrowego środka transportu. Wzywa państwa członkowskie do nadania priorytetu rozwojowi infrastruktury rowerowej, środków bezpieczeństwa i polityk promujących aktywną mobilność. Ma to szczególnie ważne znaczenie w państwach, w których w zakresie ruchu rowerowego nadal jest sporo do zrobienia. A wyzwania takie jak uruchomienie programów dopłat czy wdrożenie Narodowej Strategii Rowerowej wciąż czekają na realizację.

- Branża rowerowa przyjęła informację o podpisaniu Europejskiej Deklaracji Rowerowej z dużym entuzjazmem. To długo wyczekiwany i niezwykle ważny dokument, który pozwoli na uwolnienie potencjału, jaki tkwi w aktywnej mobilności, której rower jest kluczowym elementem. Przyjęcie pierwszej międzyinstytucjonalnej polityki rowerowej na poziomie europejskim to historyczny krok, wręcz zwycięstwo ruchu rowerowego. Dla mieszkańców oznacza to szereg działań, które pozytywnie wpłyną na europejskie miasta – takich jak inwestycje w infrastrukturę i poprawę bezpieczeństwa. Oprócz cyklistów zyskają także gospodarka i branża rowerowa, ponieważ deklaracja zakłada rozwój europejskiej produkcji rowerów i 1 milion nowych zielonych miejsc pracy – mówi Mateusz Pytko, prezes Polskiego Stowarzyszenia Rowerowego.

Polacy gotowi na aktywną mobilność 

Polacy z roku na rok coraz chętniej wsiadają na rowery. Boom na rowery, który miał miejsce w latach pandemicznych na dobre odmienił przyzwyczajenia transportowe w europejskich miastach. Polacy odkryli możliwości, które niesie ze sobą jazda na rowerze. Docenili funkcjonalność i komfort – wybierając rower problem przepełnionych parkingów czy uciążliwych korków, przestaje istnieć. Droga do pracy, szkoły czy sklepu przebiega sprawnie, jej czas jest przewidywalny, a do tego podróż jest po prostu przyjemniejsza. Kolejnym ważnym aspektem jazdy na rowerze jest dbanie o zdrowie i kondycję. Każdy rower to środek transportu napędzany siłą mięśni użytkownika. Rowerzyści, którzy wybierają e-bike’a i korzystają ze wsparcia silnika tak samo muszą pedałować, dzięki czemu każda jazda przynosi potrzebną dawkę ruchu. Istotną korzyścią i argumentem, który przemawia do wielu, jest ekonomiczny charakter roweru. Przemierzanie miasta na dwóch kółkach jest zdecydowanie tańsze niż jakimkolwiek innym środkiem transportu. 

Z ostatniego badania Polskiego Stowarzyszenia Rowerowego, przeprowadzonego na początku 2024 r. wśród przedstawicieli sklepów rowerowych jednoznacznie wybrzmiewa główny trend w branży rowerowej. Ponad 71% badanych prognozuje rozwój segmentu e-rowerów. O dużym potencjale elektryków świadczą też deklaracje dotyczące sprzedaży w minionym sezonie. Wzrosty odnotowało 42% badanych sklepów, a co trzeci salon przyznał, że udało się utrzymać zbliżone wyniki. 

Potwierdzenie wzrostu zainteresowania rowerami elektrycznymi stanowią również wyniki badania Polskiego Stowarzyszenia Rowerowego przeprowadzonego w kwietniu 2023 r. Według danych pozyskanych w sondażu co dziesiąty ankietowany posiada już rower elektryczny, a prawie co drugi planuje jego zakup. Liczba właścicieli e-bike’ów w Polsce w 2023 roku w porównaniu do roku 2022 wzrosła o ponad 5 punktów procentowych, natomiast planujących zakup – o 8,5 punktów procentowych. Większość badanych dostrzega korzyści z posiadania roweru elektrycznego – 62% przyznaje, że pozwoliłby on na zmniejszenie korzystania z samochodów, tyle samo respondentów sądzi, że poprawiłby samopoczucie i kondycję, a 59% uważa, że obniżyłby wydatki na transport.

Bliżej do Narodowej Strategii Rowerowej

Z pewnością przy realizacji zobowiązań Europejskiej Deklaracji Rowerowej pomocne byłoby wdrożenie polskiej strategii rowerowej. W zeszłym roku podczas Kongresu Nowej Mobilności PSR było jednym z sygnatariuszy karty na rzecz powstania Narodowej Strategii Rowerowej. Opracowanie i ustanowienie tego długofalowego strategicznego planu miałoby duże znaczenie w promowaniu i rozwijaniu kultury rowerowej w Polsce. Mimo że władze miast i samorządów wdrażają lokalne programy rozwoju i promocji jazdy na rowerze, ustanowienie nadrzędnego dokumentu – Narodowej Strategii Rowerowej – wyznaczyłoby kierunek zmian, pozwoliłoby na współpracę między regionami i uspójniłoby realizację projektów uruchamianych w całym kraju. Zapisy strategii rowerowych tak samo jak wytyczne Europejskiej Deklaracji Rowerowej skupiają się na popularyzacji roweru jako codziennego środka transportu poprzez inwestycje w infrastrukturę, bezpieczeństwo czy edukację

Droga do Europejskiej Deklaracji Rowerowej 

W lutym 2023 r. niemal jednogłośnie Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie opracowania strategii Unii Europejskiej w zakresie transportu rowerowego. Dokument zobowiązywał Komisję Europejską do działań na rzecz podwojenia liczby kilometrów przejechanych rowerami w Europie do 2030 r. To był istotny impuls dla rozwoju rynku rowerowego, który rozpoczął na poziomie instytucjonalnym ważną dyskusję na temat roli rowerów w transporcie miejskim, ale też w gospodarce i walce ze zmianami klimatycznymi. 

Kolejnym kluczowym krokiem było przyjęcie wspólnej propozycji Europejskiej Deklaracji Rowerowej w październiku ub.r. w Sewilli. Zostało ogłoszone przez komisarz UE ds. transportu Adinę Vălean podczas konferencji Urban Mobility Days i uwzględniało szczegółowe zapisy dotyczące ulepszenia infrastruktury rowerowej, pobudzenia inwestycji, wzmocnienia produkcji rowerów i wsparcia turystyki rowerowej. 

Zwieńczeniem prac i historycznym osiągnięciem było podpisanie 3 kwietnia finalnego dokumentu Europejskiej Deklaracji Rowerowej podczas nieformalnego posiedzenia Rady ministrów transportu pod przewodnictwem belgijskiej prezydencji UE w pałacu Egmont w Brukseli. 

- Poparcie UE dla tej Deklaracji to silny głos za nadawaniem najwyższej wagi ruchowi rowerowemu oraz uznanie go za kluczowy element zrównoważonej mobilności – powiedział Erhard Büchel, prezes CONEBI podczas ceremonii podpisania Europejskiej Deklaracji Rowerowej. Dokument będzie kompasem dla unijnych i krajowych decydentów, a my będziemy monitorowali postępy w rozwoju płynące z postanowień jego ośmiu rozdziałów. Wśród nich, jesteśmy szczególnie zadowoleni z rozdziału dotyczącego przemysłu, w którym dostrzeżono potrzebę wsparcia jakościowych i przyjaznych środowisku miejsc pracy, a także dalszego rozwoju naszego sektora w Europie. Większy ruch rowerowy, to w istocie więcej jakościowych, lokalnych miejsc pracy i większa korzyść dla gospodarki UE, zbieżna z celami bieżącej i przyszłej strategii przemysłowej UE.